Meitsje ljocht en skriuw | resinsje dichtbondel Elske Kampen
De dichtbondel ‘net fiksearre hûs’.
Wa’t de wurklikheid fêstlizze wol, dy kin dat dwaan mei bylden en taal.
In skilderij kin kleuren en sfear fan lang lyn wer yn it sin bringe. In ferhaal kin itselde dwaan. Yn har fiifde dichtbondel docht Elske Kampen dat mei har bylden en gedichten. Se leit de wrâld om har hinne fêst. Tagelyk docht se ek wat oars. Yn har bondel net fiksearre hûs is in byld of in gedicht gjin fêststeand gegeven.
Dat begjint al yn it earste gedicht mei de rigels: ‘Riede, ik lit de hannen riede / wa’t him oanhie foar it lêst.’ It giet om in âlde boartersbroek. Wat hat dy broek allegear meimakke? De dichter leaut ‘de fingerwizing nei it easten / net en kear my fan it finster ôf. / Meitsje ljocht en skriuw.’
Besteande foarwurpen krije sa in eigen libben. Wat Kampen docht is it tapassen fan de Aldgrykse bestjutting fan it wurd ‘poëzij’: meitsje en skeppe.
It is gjin tafal dat yn dy bewegende wrâld myten in rol spylje. Myten binne ommers de ferhalen fan it oerbegjin dêr’t grinzen dizenich binne. Sa giet it gedicht ‘transformaasje’ oer in heislike myte: ‘Lida, Lena, de lichtliddige riedt er en hy wol / dyn namme witte. Tonge dêrmei boartsje litte.’ It is in nije ferzje fan Leda dy’t troch Zeus as swan ferkrêfte wurdt. Sa binne der mear gedichten mei de horror fan myten dy’t dy lyk yn it gesicht sjocht.
Tagelyk is der ek romte foar gedichten oer de bernetiid. De toan is dêr oars yn bygelyks it gedicht: ‘Tún. Wêrom bisto hjir hurd en op / oare plakken sacht. Myn reade broek / hâldt as ik fal gjin sear fan stiennen tsjin.’
De kombinaasje fan gedicht mei byld ropt in eigen sfear op. Sa komt it skerpe read fan in byld werom yn it gedicht It sjongen :
Ik kom boppe mei in mes read as
in skieding. Read as in brêge by’t simmer oer
de Spree. Ien kleur om de histoarje fan stêd en
mins te witten. Ien byt naam út it gehiel.
Sa út en troch is der wol temin lykwicht as it giet om taal en byld. Guon gedichten hawwe tefolle taal by in byld lykas by it gedicht ‘Fan alles twa’ dêr’t byld hast ferdwynt yn te lang gedicht. Dat is spitich, want op de measte plakken is dat lykwicht der wol.
Elske Kampen hat mei net fiksearre hûs in bondel makke mei in grut palet oan kleuren, sfearen en ferhalen. In bondel ek dy’t fragen opropt oer hoe’t wy ús ferhâlde ta wat wy wurklikheid neame. Soks is allinne mar knap te neamen.
★★★★☆
Albertina Soepboer
net fiksearre hus
Net fiksearre hûs is de zesde poëziebundel van Elske Kampen. Ze roept hierin een wereld op die ligt tussen de werkelijkheid van een eenvoudig Ru-schaaltje in Museum Princessehof en de onwerkelijke thuiskomst van iemand die niet bestond. Dichten is voor Elske een vorm van ordenen en harmonie scheppen. De drang van de versvorm dwingt haar om tot de essentie te komen.
Bestellen kan hier Afûk
ISBN : 9789493318090
Nije dichtbondel Elske Kampen: Ntrije55
‘Simmer 2017 rûn ik tal fan kearen oan ‘e westkant fan Hurdegaryp by de N355 del. Ik socht dêr om lyts yndustrieel ôffal, lykas bygelyks eintsjes tou, stikjes metaal, glês en keunststof. Dy fynsten, losrekke fan in eardere funksje yn in grutter gehiel, wiene ferwurden ta tafallige foarmen en dêrmei beskikber foar my om in nije betsjutting oan te jaan.’
De gedichten yn dizze bondel Ntrije55 hat Elske Kampen skreaun nei oanlieding fan dit materiaal. Dêrmei set se in folgjende stap op har paad om poëzy te skriuwen op grûn fan hieltyd abstrakter byld. De bylden yn de bondel binne fan deade matearje, mar roppe poëzy op dy’t oer it libben giet.
Trochgong
Ik fyn in letterteken yn ’e berm. Krij it op
en nim it mei. It foel ien ta de mûle út dy’t
skrok of dy’t begrutsjen hie. Bewûndere of
eangstich wie. No stjoert it teken my.
Auteur: Elske Kampen
ISBN: 9789493159228
Tal siden: 75
Utjouwer: Afûk
Priis: 17,50
Te keap yn de boekhannel of fia de webwinkel fan de Afûk.
Sykje om hâldfêst
Sykje om hâldfêst yn it slachskaad fan de taal
Safolle dichters, safolle smaken.
Juryrapport Kultuerpriis 2017
Juryrapport Elske Kampen uit Gytsjerk
Kultuerpriis 2017, uitreiking op dinsdag 3 juli 2018 door wethouder Dijk.
Resinsje Abe de Vries yn FD 17-6-2017
Resinsje Abe de Vries yn FD 17-6-2017
Resinsje Eppie Dam yn LC 21-4-2017
Klinkend gehoar jaan oan in twingend freegjen
*****
Titel: Ynbyld
Auteur: Elske Kampen
Utjouwer: Afûk. Priis: 17,50 euro (64 siden)
Elske Kampen, skilder mei wurden, is net benaud foar read, giel en blau. Yn har nijste bondel Ynbyld siket se fan kleuren de ûnderlizzende lagen. De ik yn har fersen bereizget it spektrum fan dei en nacht, waarmte en kjeld, witten en twivel. It hiele palet fan it wûndere, wankele minskebestean.
Yn it iepeningsfers – in opmjitte – ferriedt de ik dalik al har swakste plak. Hár, want de ik hat in froulike geast en wennet yn in froulik liif. ‘Inkeld yn it deiljocht en mei dyn fingerseinen / kinst fan myn hier nei nekke gean want dêr is / it machteleaze, leaver net forsearje.’ Dêr leit dwersens, sit lilkens, skûlje kalmte en huver, wachtsje friksje en langstme. Inkeld ‘dyn fingerseinen’ meie deroan komme. Leaver net skansearje ‘want dêr is it tear ferlet’ en ‘tusken hier en mûle is myn tearst gebiet’.
De trije skiften dy’t folgje binne ien klinkende ûntginning fan it geastlik lânskip fan de dichter. Warleas lânskip, mar ynwindich moedich en fitaal: ‘Sa ljocht wurd ik, sa huning-giel en ljocht / omdat de dei noch net foarby is en ik mei / earmen wiid en holle achteroer heech boppe / de soerstâlbrune râne tusken loft en lannen / driuw en sûnder gewicht en neaken / sa de pearse nacht yngean.’ Sa sintúchlik en yntins kin it libben omearme wurde.
‘Myn eigen skiednis skriuw ik’, seit Elske Kampen yn it lêste skift. ‘Soeverein fan tean / oant fingerseinen bin ik en krekt sa werklik as ik / mysels betinke kin.’ Mar wat is soeverein as tagelyk ergens op ’e wrâld tatebern stjerre yn it earste rôs, ‘as fleis fan kealtsjes dy’t amper libbe ha’. Ek dat heart in dichter mei te krijen dy’t har bondel Ynbyld neamt, fan harsels wit dat de stap nei binnen har natuerlike oanlis is.
Yn it slotfers – in neiskrift – lit de dichter har spagaat sjen. Leaver as dingen ûnder wurden bringe, soe se grave, drave, swimme. Fysike aktiviteiten, op it frijbliuwende ôf, mar ûndertusken spilet de dichtersgeast op en ‘ropt in twingend freegjen / yn my om alles wat it sjocht te neamen’. Sa ferplichtsjend is it dichterskip.
Elske Kampen har hiele bondel is in tear gebiet. Dat plak tusken hier en nekke is it terrein fan de poëzy. Dêr toant de dichter in kwetsberens dy’t fan ús allegear is, leit se troch har eigen iepenstellen minskegeheimen bleat. Fertrouwend op de fingerseinen fan de lêzer dy’t wit wat er oanreitsje mei en lizze litte moat.
EPPIE DAM
Nominaasje Simke Kloosterman Priis 2013
Dit is it gedicht / Dit is het gedicht fan Elske Kampen is ien fan de fjouwer nominearre wurken foar de Simke Kloosterman Priis 2013.
De oare trije nominearren binne Eppie Dam (Fjouwer dappere mûskes), Lida Dykstra (Knipperke) en Thys Wadman (De oerwinnings fan Tido Houtsma). De priis foar Frysktalige jeugdliteratuur, dy’t bestiet út in oarkonde en € 3500, wurdt op 24 maaie útrikt.
Nije bondel Elske Kampen: Ynbyld
Yn april 2017 is der in nije bondel fan Elske Kampen ferskynd:
In full colour-útjefte mei byldzjend wurk fan de dichteres/keunstneres.
Bin ik op in eilân en inkeld mei myn each kin ik
de see berikke, wylst ropt in twingjend freegjen
yn my om alles wat it sjocht te neamen.
Mar leaver as te neamen, graaf ik.
Krij in skeppe en bûgje my foaroer en graaf.
En iepen-ticht en iepen-ticht is wylst it wikseljen
fan tij in núnderjend gerdyn, binne myn knibbels
wiet fan it heechspringend wetter en moarn
myn boksen mei bedrûge skom it wyt bewiis
dat ik hjir werklik wie.
Utjouwerij Afûk
€ 17,50
61 siden, ynbûn
ISBN: 9789492176486
Te krijen yn de boekhannel of fia de webside fan de Afûk.
Nominaasje Simke Kloosterman Priis 2013
Dit is it gedicht / Dit is het gedicht fan Elske Kampen is ien fan de fjouwer nominearre wurken foar de Simke Kloosterman Priis 2013.
De oare trije nominearren binne Eppie Dam (Fjouwer dappere mûskes), Lida Dykstra (Knipperke) en Thys Wadman (De oerwinnings fan Tido Houtsma). De priis foar Frysktalige jeugdliteratuur, dy’t bestiet út in oarkonde en € 3500, wurdt op 24 maaie útrikt.
Nije bondel Elske Kampen: Man en mem
Op sneon 24 maaie 2014 is de nije dichtbondel fan Elske Kampen ferskynd: Man en mem.
Hjirby twa gedichten út de bondel, foarlêzen troch Elske:
See en stien: hjir
As wurd ik in sirkel: hjir
Ut de resinsje fan Eppie Dam, LC 1 july 2014
By alle moais oan taal en ideeën dat de bondel op letterlik elke side jout, giet boppe alles út it skift Opnij in beam: tsien like trochwurke as transparante fersen ynspirearre op Jacoba van Heemskerk, oait de froulike Mondriaan neamd. Subtyl en oertsjûgjend tekent Elske Kampen de ûntwikkeling by de skilderes fan figuratyf nei abstrakt. Hieltyd mear, krekt as wol ek sy har wurk opnij útfine, skimert troch de ‘ik’ fan Jacoba de ‘ik’ fan Elske hinne.
It binne allegear de ikken fan Elske yn Man en mem. Ikken dy’t har bewege tusken wat stilstiet en streamt, útskroeven is en yn himsels keard, itselde bliuwt en feroaret. By wa’t sa minslik en fynfielend it folsleine wêzen fan it ‘ik’ wit te ferkennen en beneamen, falle wurden as manlik en froulik wei. ‘Unsidich bin ik yn myn sletten hûs (.) / fan alles yn my wol ik neat ferlieze’. Wat in winst foar de poëzy.